Naslov KRONOTERAPIJA I CIRKADIJALNI RITAM U
LIJEČENJU RAKA
Naslov (engleski) CHRONOTHERAPY AND CIRCADIAN RHYTHM
IN CANCER TREATMENT
Autor Magdalena Kratofil
Mentor Elitza Petkova Markova - Car (mentor)
Član povjerenstva Karlo Wittine (predsjednik povjerenstva)
Član povjerenstva Mirela Sedić (član povjerenstva)
Član povjerenstva Elitza Petkova Markova - Car (član povjerenstva)
Ustanova koja je dodijelila akademski / stručni stupanj Sveučilište u Rijeci (Fakultet biotehnologije i razvoja lijekova) Rijeka
Datum i država obrane 2019-09-23, Hrvatska
Znanstveno / umjetničko područje, polje i grana BIOTEHNIČKE ZNANOSTI Biotehnologija
Sažetak Istraživanje cirkadijalnog ritma ističe kako ritmovi održavaju zdravlje.
Cirkadijalni vremenski sustav odgovoran je za predviđanje promjena u
podnošljivosti i djelotvornosti antitumorskih lijekova te u zloćudnom širenju ili
rastu tumora. Satni geni cirkadijalnog vremenskog sustava povezani su u
regulatorne povratne petlje, a njihovo djelovanje usklađeno je
suprahijazmatskom jezgrom koja također prilagođava cirkadijalne ritmove
ciklusima okoliša i vanjskim podražajima. Cirkadijalni ritam ciklus je u trajanju
od približno dvadeset i četiri sata. Poremećaj cirkadijalnog ritma ima veliki
utjecaj na staničnu diobu i razvoj raka i obrnuto: maligna transformacija
uzrokuje poremećaje cirkadijalnog sata. Najpovoljnije vrijeme primjene lijeka
unutar dvadeset i četiri sata, tzv. kronoterapija, može dovesti do značajnog
napretka u sigurnosti terapije raka. Administracija lijeka u skladu s
cirkadijalnim vremenom može pomaknuti dosadašnju terapiju raka s principa
''veća toksičnost, bolja učinkovitost'' na ''bolja podnošljivost, veća
učinkovitost''. Zbog toga što se mnogi antitumorski lijekovi razlikuju u
potenciji i/ili toksičnosti te tako različito utječu na ritmičnost biokemijskih,
fizioloških i bihevioralnih procesa, cirkadijalni ritam može utjecati na
učinkovitost liječenja raka moduliranjem farmakokinetike i farmakodinamike
lijekova. Kako bi se primjena lijeka sinkronizirala s bolešću i cirkadijalnim
ritmovima, potrebni su prilagodljivi i primjereni sustavi isporuke terapije. Na
kraju, u ovome su radu proučena neka od istraživanja koja, kao cilj, imaju
individualizaciju liječenja raka uzimajući u obzir cirkadijalni ritam. Ovaj rad
ističe da kronoterapija može odigrati ključnu ulogu u kvaliteti života i stopi
preživljavanja onkoloških bolesnika.
Sažetak (engleski) Circadian rhythm research points out that rhythm maintain health. The
circadian timing system is responsible for predicting changes in tolerability
and efficacy of antitumor agents, and in malignant promotion or tumor
growth. Circadian clock genes are linked to regulatory feedback loops, and
their function is aligned with a suprachiasmatic nucleus that also adjusts the
circadian rhythms to environmental cycles and external stimuli. The circadian
rhythm cycle lasts approximately twenty-four hours. Disturbance of circadian
rhythm has a major influence on cell division and cancer development, and
vice versa; malignant transformation causes disorders of the circadian clock.
Adequate time of administration of the drug within twenty-four hours, called
chronotherapy, can lead to significant progress in the safety of cancer therapy.
The administration of the drug in accordance with circadian time can move
the existing cancer therapy from the principle of "higher toxicity, better
efficacy" to "better tolerability, greater efficacy". Because many anticancer
drugs differ in potency and/or toxicity and thus affect differently the rhythm
of biochemical, physiological and behavioral processes, circadian rhythm can
affect the efficacy of cancer treatment by modulating drug pharmacokinetics
and pharmacodynamics. In order to synchronize drug administration with
disease and circadian rhythms, adaptive and appropriate drug delivery
systems are needed. Finally, some of the research aimed at individualizing
cancer treatment according to the circadian rhythm has been reviewed. This
final thesis shows that chronotherapy can play a key role in quality of life and survival rates for oncological patients.
Ključne riječi
kronoterapija
cirkadijalni ritam
rak
Ključne riječi (engleski)
circadian rhythm
chronotherapy
cancer
Jezik hrvatski
URN:NBN urn:nbn:hr:193:176077
Studijski program Naziv: Biotehnologija i istraživanje lijekova Vrsta studija: sveučilišni Stupanj studija: preddiplomski Akademski / stručni naziv: sveučilišni/a prvostupnik/prvostupnica biotehnologije i istraživanja lijekova (univ. bacc. biotechn. et pharm. inv.)
Vrsta resursa Tekst
Način izrade datoteke Izvorno digitalna
Prava pristupa Pristup korisnicima matične ustanove
Uvjeti korištenja
Repozitorij Repozitorij Fakulteta biotehnologije i razvoja lijekova
Datum i vrijeme pohrane 2019-11-05 11:44:39